Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριε Υφυπουργέ, σε κάθε πολιτεία το σωφρονιστικό σύστημα αποτελεί τον καθρέφτη της. Δεν αποτυπώνει μόνο το οικονομικό της στάτους, αλλά και την κουλτούρα της κοινωνίας απέναντι στο αξιόποινο και στην καταπολέμησή του. Δεν αφορά μόνο την ικανότητα οργάνωσης των υποδομών, των συνθηκών και των υπηρεσιών κράτησης για υπόπτους και ενόχους, αλλά κυρίως την αντίληψη για την τιμώρηση των εγκλημάτων και την επανένταξη των δραστών τους.
Έτσι, η ποιότητα του σωφρονιστικού συστήματος συναρτάται αναμφίβολα με το οικονομικό κόστος, δηλαδή με τις κρατικές δαπάνες που προορίζονται για αυτό, έχει, όμως και ισχυρό αξιακό φορτίο, με μέτρο τον σεβασμό στην ανθρώπινη αξία.
Όμως, όπως ένα σύστημα υγείας δεν ξεκινάει από την εισαγωγή σε ένα νοσηλευτικό ίδρυμα, έτσι και το σωφρονιστικό δεν ξεκινάει από τον εγκλεισμό ενός δράστη. Αν δεν αντιμετωπιστούν τα αίτια που οδηγούν έναν άνθρωπο σε μια τέτοια συμπεριφορά και δεν αποτραπεί αυτός από την τέλεση και νέων πράξεων, είναι εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατο να αναβαθμιστεί το επίπεδο της λειτουργίας του. Και όσο αυτό δεν επιτυγχάνεται τόσο οι συνθήκες έκτισης επιβαρύνονται και ίσως, να οδηγούμαστε σε καταστάσεις που υπολείπονται από αυτό που η Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζει ως τα ελάχιστα κριτήρια και αξιώνει τη συμμόρφωση των κρατών-μελών της σε αυτά.
Και βεβαίως, μπορεί στον πυρήνα αυτής της διαδικασίας να βρίσκεται ο θύτης, που υφίσταται όμως ως συνέπεια της πράξεώς του τον περιορισμό της ελευθερίας του, όμως μια ευνομούμενη πολιτεία δεν μπορεί να παραβλέπει και τη δικαίωση του θύματος ή της οικογενείας του, στοιχείο της οποίας αποτελεί και η επιβολή και η έκτιση μιας εύλογης ποινής.
Δεν μπορεί, επίσης, να παραβλέπει και τον κίνδυνο για την τέλεση και άλλων εγκλημάτων, ιδίως από δράστες βαρύτατων πράξεων και μάλιστα, κατά το στάδιο της έκτισης αυτών, περίοδο κατά την οποία δεν έχουν εκπληρωθεί οι στόχοι της ποινής, και, συνεπώς, ευλόγως αναμένεται από το κράτος η αυξημένη επιτήρηση εκείνου που την εκτίει.
Το κράτος δικαίου, λοιπόν, οφείλει να εγγυάται ακόμη και τα δικαιώματα ενός πολυεγκληματία. Οφείλει, όμως, να προστατεύει και τον νομοταγή συμπολίτη μας.
Στην κατεύθυνση αυτή, λοιπόν, κινείται και το συζητούμενο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του Σωφρονιστικού Κώδικα, που υπηρετεί τους στόχους του εκσυγχρονισμού των συνθηκών κράτησης, τη διασφάλιση της ισότητας -τόσο στους όρους διαβίωσης όσο και στα δικαιώματα των κρατουμένων- και στην εναρμόνιση με τις επιταγές της ευρωπαϊκής νομοθεσίας.
Και δεν είναι, φυσικά, μόνο η εμβληματική ρύθμιση του νομοσχεδίου για τη δυνατότητα προσφυγής για τις συνθήκες κράτησης, που μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη μεταγωγή ή κάποιο άλλο μέτρο, ώστε να διασφαλίζεται η τήρηση των κανόνων διαβίωσης, καθώς και την επιδίκαση χρηματικής ικανοποίησης. Πρόβλεψη που βεβαίως καθίσταται αναγκαία ενόψει της απόφανσης του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου ότι η κράτηση σε αστυνομικά τμήματα για διάστημα μεγαλύτερο του μήνα έρχεται σε αντίθεση με το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ και του γεγονότος ότι η έλλειψη σχετικού ενδίκου βοηθήματος παραβιάζει το άρθρο 13 αυτής.
Δεν είναι ούτε μόνο η αποκατάσταση της άσκησης του εκλογικού δικαιώματος, μετά την κατάργηση της παρεπόμενης ποινής της στέρησης των πολιτικών δικαιωμάτων.
Είναι κυρίως οι πάμπολλες σημαντικές ρυθμίσεις:
- για την ισότητα στα δικαιώματα και στον τρόπο διαβίωσης των κρατουμένων εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων,
- για την απαγόρευση κάθε δυσμενούς διακριτικής μεταχείρισης,
- είναι οι ρυθμίσεις για την προστασία της ανηλικότητας και της μητρότητας εγκλείστων γυναικών,
- για την εξασφάλιση της επικοινωνίας των κρατουμένων και τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων,
- είναι οι ρυθμίσεις για τον διαχωρισμό των σωφρονιστικών καταστημάτων ανάλογα με το είδος και τη βαρύτητα των αδικημάτων, ο οποίος διαχωρισμός, όπως σωστά σημείωσε ο κύριος Υπουργός, κατατείνει στην προστασία των ιδίων των κρατουμένων,
- είναι οι ρυθμίσεις για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης με συμβατικές, αλλά και με σύγχρονες μεθόδους, όπως η τηλεϊατρική,
- είναι οι ρυθμίσεις για την αναβάθμιση της ποιότητας διατροφής των κρατουμένων.
Αλλά -ναι- και:
- για τους όρους μεταγωγής τους σε αγροτικά καταστήματα,
- για την εξομάλυνση του τρόπου του ευεργετικού υπολογισμού για την εργασία, την εκπαίδευση και τη συμμετοχή σε θεραπευτικά προγράμματα,
- για τον εξορθολογισμό των προϋποθέσεων για τη χορήγηση τακτικών εκπαιδευτικών και έκτακτων αδειών, ώστε να μην γίνονται καταχρήσεις.
- Είναι οι ρυθμίσεις, βεβαίως, για την κοινωνική επανένταξη και την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφυλακισθέντων.
Έτσι, και οι φορείς που κλήθηκαν κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου στην Επιτροπή, μπορεί μεν να διατύπωσαν επιφυλάξεις και να κατέθεσαν τις προτάσεις τους, όμως αναγνώρισαν ότι το σχέδιο νόμου κινείται στη σωστή κατεύθυνση.
Όμως, και η στάση των εκπροσώπων της αντιπολίτευσης, κατά την επεξεργασία του σχεδίου νόμου, υπήρξε συνεπής και δημιουργική, και είχε ως αποτέλεσμα την αποδοχή από τον κύριο Υπουργό πολλών ουσιαστικών αλλαγών επί του σχεδίου νόμου.
Δυστυχώς, δεν είδαμε το ίδιο πνεύμα και στη συζήτηση στην Ολομέλεια. Εδώ που ανάβουν περισσότερο τα φώτα της δημοσιότητας, ο λόγος της αντιπολίτευσης έγινε, για μια ακόμη φορά, αναίτια καταγγελτικός και καταστροφολογικός.
Δυσανασχέτησε ο συνάδελφος, ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, στην παρατήρηση του κυρίου Υπουργού ότι κάποια στελέχη της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης φαίνεται να εύχονται μία ακόμα καταδίκη της χώρας μας από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τις διαχρονικές αδυναμίες του σωφρονιστικού μας συστήματος. Και συμπλήρωσε, απάντησε ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος: «Δεν επιχαίρουμε, προβλέπουμε και προειδοποιούμε».
Δεν προβλέπετε, όμως, κυρίες και κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ. Προσβλέπετε στο αρνητικό κάθε φορά σενάριο.
Γιατί εκεί έχετε εναποθέσει τις πολιτικές σας ελπίδες, στο τυχαίο, στο ακραίο και στο απρόβλεπτο.
Υποδύεσθε τον ρόλο της Κασσάνδρας, στην οποία, σύμφωνα με τον μύθο, ο Απόλλωνας έδωσε το χάρισμα της μαντικής και την κατάρα της αναξιοπιστίας.
Εσείς, όμως, φαίνεται ότι διαθέτετε μόνο τη δεύτερη (την αναξιοπιστία), γιατί στις προβλέψεις σας: «ΔΕΝ»! Ό,τι πείτε, συμβαίνει το αντίθετο.
Ευχαριστώ πολύ.
