Τον τελευταίο καιρό και ειδικότερα το τελευταίο τετράμηνο μία είναι η ερώτηση που ταλανίζει τους πολίτες και ακούμε να μας απευθύνουν καθημερινά «θα έχουμε τηλεθέρμανση;» και ακολουθεί «με τι τιμή;»
Λόγω του ότι αυτή η συγκυρία είναι απόρροια της βίαιης απολιγνητοποίησης, θέλω να κάνω μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν της περιοχής.
Η πόλη της Πτολεμαΐδας είναι γνώστη στην ευρύτερη Ελλάδα για τα εργοστάσια της ΔΕΗ και την εξόρυξη μεγάλου όγκου λιγνιτικών κοιτασμάτων. Αυτό το γεγονός, από μόνο του ανακήρυττε την πόλη ως το ενεργειακό κέντρο ολόκληρης της χώρας. Ο λιγνίτης υπήρξε ένα καύσιμο χαμηλού κόστους ενώ παράλληλα προσέφερε στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής πολλές χιλιάδες θέσεις εργασίας.
Λαμβάνοντας όμως υπόψη την υπάρχουσα κοινωνική και οικονομική κατάσταση της χώρας παρατηρούμε ότι τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα στρέφουν το βλέμμα τους σε άλλες πηγές ενέργειας κάνοντας προτάσεις για την απολιγνιτοποίηση και την μετάβαση στην μεταλιγνιτική περίοδο. Οι επιπτώσεις αυτών των σχεδίων είναι ήδη εμφανείς στην οικονομία της Δυτικής Μακεδονίας με την αύξηση των δεικτών της ανεργίας και την μείωση του ετήσιου τζίρου στον ιδιωτικό τομέα.
Βασικός στόχος βάσει της εθνικής στρατηγικής που είχε χαράξει η κυβέρνηση και είχε δεσμευθεί, ήταν η προστασία του περιβάλλοντος και της δημόσιας υγείας. Βασική επίσης προϋπόθεση ήταν η δημιουργία νέων πράσινων μεθόδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και η διαφοροποίηση του παραγωγικού μοντέλου των τοπικών οικονομιών. Στόχοι και προϋποθέσεις που ακόμη δεν έχουν υλοποιηθεί.
Οι βασικοί άξονες που αναφέρει το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (masterplan) , το οποίο έχει κατατεθεί από την κυβέρνηση στις 2 Οκτωβρίου 2020 είναι:
1.Η προάσπιση της απασχόλησης των πολιτών των πληττόμενων τοπικών αυτοδιοικήσεων.
2.Η εξισορρόπηση των κοινωνικών και οικονομικών συνεπειών που θα προκληθούν από τη μετάβαση στη μεταλιγνικτική εποχή.
3.Η διασφάλιση του ενεργειακού πλούτου της Ελλάδας.
Αντί γι’ αυτό τι έγινε;
1.Μη αποκατάσταση των εδαφών από την ΔΕΗ
2.Αποσύνδεση από την περιοχή και ως συνέπεια, έλλειψη ανθρωπιστικού χαρακτήρα της επιχείρησης και ανταποδοτικότητας στην περιοχή.
- Ιδιωτικοποίηση της επιχείρησης με μόνο σκοπό το κέρδος.
Στο σχέδιο 12 σημείων για την ομαλή και δίκαιη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή που κατέθεσε το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, 2020:8-9), αναφέρεται ως 5ο σημείο η εξασφάλιση της εναλλακτικής θέρμανσης (τηλεθέρμανση) στις λιγνιτικές περιοχές μετά την απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων, την οποία όχι μόνο δεν εξασφαλίσανε αλλά ήμασταν έτοιμοι να χάσουμε αυτό το κοινωνικό αγαθό και μάλιστα σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές. Μια με το τέλος λιγνίτη και την παύση του ΑΗΣ Καρδιάς το 2021, όπου αναγκαστήκαμε να κάνουμε στροφή στους ηλεκτρολέβητες και μία τώρα.
Να προσθέσω ότι στο 7ο από τα 12 σημεία για την ομαλή μετάβαση ήταν διατήρηση του εκπτωτικού τιμολογίου της ΔΕΗ για τις λιγνιτικές περιοχές. Κάτι που δεν ίσχυε στην περίπτωση της ΔΕΤΗΠ κατά τις 3ς τελευταίες θερμικές περιόδους, καθώς ζητήθηκε να μπει η ΔΕΤΗΠ σε τιμολόγιο υψηλής τάσης.
Το Κυβερνητικό σχέδιο της απολιγνητοποίησης της χώρας , συνάδει ή οφείλει να συνάδει, με την Ευρωπαϊκή στρατηγική για την κλιματική ουδετερότητα με τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία», την Συμφωνία του Παρισιού και τους 17 στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης που θέσπισε ο ΟΗΕ.
Στην περίπτωση μας η ΔΕΗ και η κυβέρνηση έχουν ήδη καταπατήσει τον ΣΤΟΧΟ 7 – ΦΤΗΝΗ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, τον ΣΤΟΧΟ 9 – ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ, ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ, τον ΣΤΟΧΟ 11 – ΒΙΩΣΙΜΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ και τον ΣΤΟΧΟ 16 – ΕΙΡΗΝΗ, ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΚΑΙ ΙΣΧΥΡΟΙ ΘΕΣΜΟΙ. Αν θέλουμε λοιπόν να ονομαζόμαστε κράτος δικαίου θα χρειαστεί να ξαναπέσουν οι όροι στο τραπέζι και να επανεξεταστεί το Κυβερνητικό Σχέδιο για την βιωσιμότητα της ευρύτερης περιοχής και όχι μόνο της ΤΗΛΕΘΕΡΜΑΝΣΗΣ Πτολεμαΐδας.
Η προσπάθεια και την δουλειά που έγινε από τον περιφερειάρχη και τους 3ς Δημάρχους είναι αξιοσημείωτη. Ωστόσο η τηλεθέρμανση είναι κοινωνικό αγαθό, το οποίο λειτουργούσε ανταποδοτικά προς τον Δήμο Εορδαίας και η τιμή της πρέπει να μείνει όσο το δυνατό χαμηλότερη.
Όσον αφορά το συμφωνητικό που καλούμαστε σήμερα να ψηφίσουμε, θα πρότεινα, αν είναι δυνατό, να προστεθεί στην σύμβαση να κατοχυρωθεί ενεργειακός/ηλεκτρικός χώρος για την δημιουργία ΑΠΕ που να ανήκει στην ΔΕΤΥΠ, με αποκλειστική χρήση ενέργειας για την λειτουργία της τηλεθέρμανσης. Αν δεν είναι δυνατόν να μπει στην συμφωνία, ο Δήμος να φροντίσει να διεκδικήσει τον απαιτούμενο ενεργειακό χώρο έτσι ώστε η τηλεθέρμανση να μην εξαρτάται αποκλειστικά από την παροχή ρεύματος της ΔΕΗ. Με τις ΑΠΕ η τιμή της τηλεθέρμανσης θα μειωθεί αρκετά και θα αποκτήσει η ΔΕΤΥΠ μια αυτονομία. Χρηματοδοτικά εργαλεία που μπορούν να καλύψουν ένα τέτοιο έργο είναι το ΣΔΑΜ και το JTF, οπότε μπορεί να ενταχθεί σε ένα από τα δύο.
Επίσης, χρειάζεται να διασφαλιστεί ότι η μείωση του ποσοστού κατά 20% του επιδόματος θέρμανσης των δικαιούχων τηλεθέρμανσης να μην εφαρμοστεί στις Ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, ευπαθείς ή ομάδες υψηλού κινδύνου όπως αυτές ορίζονται από τον νόμο.
